Yusuf Özkan | Lahey
Hollanda televizyonlarının dün akşam Türkiye ve Suriye’deki depremzedelere yardım amacıyla gerçekleştirdiği ortak canlı yayının en dikkat çekici yanı, müzisyen Karsu Dönmez’in piyanoyu eline aldığı an oldu.
Hataylı bir ailenin çocuğu olan ve adını ailesinin geldiği köyden alan Karsu, depremde 16 yakınını kaybettiğini anlatırken zaman zaman gözyaşlarına hakim olamadı.
Bir süre önce depremde hayatını kaybeden kuzeni kendisine ulaşamayınca bıraktığı sesli mesaj hala oradaydı.
Mesajınız “Neredesiniz?” Karsu bu yüzden kuzeni ve tüm deprem kayıpları için Neşet Ertaş’ın unutulmaz türküsünü seslendirdi:
“Tatlı dilim, gülen yüzüm, ceylan gözlüm, kalbim hep seni arıyor, neredesin?”
Yayın sırasında türkünün sözlerinin altyazılı olarak Felemenkçe’ye çevrilmesi de Hollandalı izleyiciyi oldukça etkiledi.
Hollandalı çok sayıda izleyici sosyal medyada türküyü gözyaşları içinde izlediklerini yazdı.
Yaklaşık 2 saat süren canlı yayının ardından Karsu ve gazeteci Sinan Can, kesintiye uğrayan final skorunu açıklamak için birlikte düğmeye bastı.
Şu ana kadar 88 milyon 921 bin 469 euro toplandığı ekrana yansıdı.
Uzun süredir devam eden bağışlar 90 milyon avroyu aştı.
Son yıllarda pek çok siyasi krizin yaşandığı Türkiye-Hollanda ilişkileri düşünüldüğünde bu önemsiz bir rakam.
Ortada Türkiye ve Hollanda’da 400 yıllık saygın ilgi son 10 yılda yetmedi.
Hollanda’nın başkanlık sistemiyle ilgili referandum öncesi Türk hükümeti mensuplarına siyasi propaganda yapmasına izin vermemesi ve dönemin Bakanı Fatma Köker Kaya’nın 11 Mart 2017’de yurt dışına zorlanması gündeme gelmişti. İki ülkenin ortasındaki siyasi krizin doruk noktası.
Karşılıklı olarak büyükelçiler geri çekildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “faşist, Nazi fazlası” suçlamaları Hollanda kamuoyunda yeterli karşılık bulmadı.
Önce arayan ve yardım gönderen ülkelerden
Ancak Hollanda, 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş depreminde Türkiye’ye ilk yardım grubunu gönderen ülkelerden biriydi.
Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayan ilk Batılı liderlerden biriydi.
Hollanda medyası ilk andan itibaren canlı yayınlarla faciayı yakından takip etti.
Kamu yayıncısı NOS, gerektiği gibi Felemenkçe bilmeyen Türk ve Suriyeli izleyiciler için internet üzerinden Türkçe ve Arapça özel programlara geçiş yaptı.
Kızıl Haç liderliğindeki Hollanda yardım kuruluşları da aynı gün ulusal yardım kampanyası için harekete geçti. İlk kez 1984 yılında uygulamaya konulan “Giro555” milli yardım limiti devreye girdi.
Okullar, öğrencileri ve velileri yardıma davet etti. Birçok ilkokul öğrencisi, okulların verdiği listelerle kapı kapı dolaşarak imza karşılığı bağış topladı.
Ülkedeki yaklaşık 500 bin Türk kökenli göçmenin çabaları da yardım kampanyasının itici gücü oldu. Hanımlar dürüm, dolma ve gözleme satarak Giro555’e katkıda bulundular.
Hollanda’daki hemen hemen tüm şehirler ve kasabalar da nüfus başına 1 Euro bağışta bulundu.
Giro555’e atıfta bulunan hükümet, Çarşamba sabahı 05.55’te başlayan ulusal eylem gününe 10 milyon euro katkıda bulundu.
Sabah 28 milyon euro olan yardım miktarı, yerel ve ulusal tüm radyo ve gazetelerin çabalarıyla akşam saatlerinde 55 milyon euroya ulaştı.
Dün akşam saat 20:30’da tüm televizyon kanalları bir arada yayına başladı.
200 ünlü
Yaklaşık 200 tanınmış kişi telefon ederek bağış toplamaya başladı.
Bağış yürüyüşlerinin ortasında Türk asıllı Devlet Kültür ve Medyadan Sorumlu Devlet Bakanı Günay Uslu ile Denk Partisi Genel Başkanı Tunahan Kuzu da hazır bulundu.
Siyasi parti liderleri, milletvekilleri, bakanlar, oyuncular, müzisyenler, birçok ünlü isim depremzedeler için bağış topladı.
Organizasyon komitesine göre, bağış toplama etkinliği için o kadar çok ünlü hevesliydi ki, yer kalmayınca bazıları geri çevrildi.
Deprem bölgesinden birçok sahne ve hikayenin yer aldığı 2 saatlik oldukça duygusal yayın sonunda yaklaşık 90 milyon euroya ulaşıldı.
Devam eden kampanyada 100 milyonun aşılacağı varsayılıyor.
Geçen yıl Ukrayna savaşının kurbanları için 178 milyon avro toplandı.
Amsterdam Hür Üniversitesi’nden araştırmacı Claire van Teunenbroek’e göre, coğrafi mesafe uzaksa insanların bağış yapma olasılığı daha düşük.
Ancak Van Teunenbroek, “tanıdığımız veya özdeşleştiğimiz insanlara yardım etmek daha kolay” diyor.
Nu.nl haber portalına konuşan Van Teunenbroek, “Kendimizi Türk nüfusuna daha yakın hissediyoruz. Türkiye’den göçmen kökenli birçok insan Hollanda’da yaşıyor. Böyle birini tanıyor olma ihtimalin yüksek. “Bu kümeyle olan bağ, daha fazla bağış yapma isteği uyandırıyor.”
1916 yılında Hollanda’da meydana gelen sel felaketinde o dönemde savaş halinde olan Osmanlı Devleti yaklaşık 2.400 florinlik bir mali yardımda bulunmuştur.
Belge hala Hollanda arşivlerinde.
Bu nedenle son yıllarda yaşanan olumsuz siyasi bağlara rağmen Hollanda halkının felaket anında siyaset ne olursa olsun Türkiye ile dayanışma için harekete geçtiği belirtiliyor.
Toplanan bağışlar, kampanyayı düzenleyen Kızılhaç, UNICEF, Save the Children ve Oxfam Novib gibi kuruluşlar arasında dağıtılacak.
Bu para, yerel sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde depremzedelerin barınma, ısınma, beslenme ve sanitasyon gibi temel ihtiyaçları için harcanacak.
Bazı mağdurlara nakit yardımı da sağlanacaktır.
Toplanan yardımın 2 yıl içinde mağdurlar için harcanması kuralı var.
Giro555 milli yardım hattı, toplanan yardımların miktarlarını ve harcamalarını detaylı olarak internet sitesinde yayınlıyor.
Yardım kuruluşları toplanan yardımların yaklaşık yüzde 7’sini ulaşım, işçilik ve masraflara ayırıyor.
Yardımların yüzde 93’ü mağdurlara ulaştırılıyor.
