Güzelce dekore edilmiş ve renk renk balıklara mesken sahipliği yapan bir akvaryumu izlemenin ne kadar zevkli olduğunu bilenler bilir. Suda zıp zıp gezen rengarenk balıklardan gözümüzü çevirip de şöyle bir aşağılara baktığımızda ise çöpçü balığıyla karşılaşırız. Bugün yeni bir akvaryum yapmak için hangi hayvan dükkanına gitseniz size kesinlikle bir çöpçü balığı almanız gerektiğini, onların pislikleri yiyerek akvaryumu temizlediklerini söylerler. Ama bu hakikat değil.
Maalesef ismini bile bu niyetten alan çöpçü balığı aslında akvaryumdaki pislikleri yiyerek beslenen bir canlı değil. Vahşi tabiatta bulanık ve oksijeni az sularda yaşayabilecek biçimde evrimleştiği için suyun en tabanında rahatça hayatta kalabiliyor ve bu yapısı nedeniyle yüzeye yakın olanları değil, suyun tabanına inen yemleri yiyor. Yani evet, onun da yeme muhtaçlığı var. Gelin akvaryumlarımızın vakur duruşlu canlısı çöpçü balığı hakkındaki enteresan bilgilere yakından bakalım.
Pek birçoklarını birinci kere duyacağınız çöpçü balığı hakkındaki farklı bilgiler:
- Güney Amerika sularının cefakar balığı.
- Çöpleri değil, sırf tabana batan yemleri yiyor.
- Çöpçü balığı tam bir protein canavarıdır.
- Akvaryumda besleyebileceğiniz en uyumlu çeşitlerden bir tanesi.
- Çöpçü balığı deyip geçmeyin, pek çok farklı çeşidi var.
- Tahmin edilenden çok daha uzun bir ömürleri var.
- Boyutları da cinslerine nazaran değişiklik gösterebilir.
- Akvaryum suyu sıcaklığı çöpçü balığı için hayati ehemmiyete sahip.
Güney Amerika sularının cefakar balığı:
Ülkemizde çöpçü balığı olarak anılan bu balık çeşidinin asıl ismi Corydoras’tır. Corydoras tipi vahşi tabiatta Güney Amerika’da yaşamaktadır. Bölgede bulunan küçük akarsularda, bataklıklarda ve göletlerde yaşayan çöpçü balığı, bu alanların sığ ve bulanık kısımlarını tercih eder. Elbette bu tercihin nedeni vakit içinde geçirmiş olduğu evrimdir.
Çöpleri değil, sadece tabana batan yemleri yiyor:
Çöpçü balığı yırtıcı tabiatta sığ ve bulanık sularda yani oksijenin az olduğu sularda yaşayacak biçimde evrimleştiği için akvaryumlarımızda da oksijenin en az olduğu taban kısımlarda dolaşmayı tercih eder. Orta sıra yüzeye yakın noktalara çıkar, ona uzun müddet yetecek oksijenini alır ve tekrar tabana iner. Zira onun hayat alanı bu haldedir.
Elbette dışarıdan bakınca kumlardan bir şeyler tırtıkladığını gördüğümüz bu canlıyı çabucak yaftaladık ve ona çöpçü balığı dedik. Çünkü balıkların pislikleri akvaryumun tabanına çöker ve çöpçü balığı da onları yer üzere görünür. Aslında o, bizim pek birçoklarını göremediğimiz tabana batan yemleri yer. Öbür heyecanlı balıklar üzere yemin peşinde koşmaz, yemin ona hakikat yavaşça süzülmesini bekler.
Çöpçü balığı tam bir protein canavarıdır:
Çöpçü balığının yırtıcı tabiatta yaşayan akrabaları her türlü su birikintisinin tabanlarında bulunabilen kurtçuk, larva, böcek ve o bölgeye özel bitkilerle beslenir. Yani hepçil bir canlıdır ancak asıl beslenmesi protein yüklüdür. Bu nedenle akvaryumda beslenen çöpçü balıklarına su piresi, artemia, kan kurdu üzere protein yüklü yemlerden vermek gerekir. Akvaryumun tabanında gezen karides ya da balık yavrularını da yiyebilir.
Akvaryumda besleyebileceğiniz en uyumlu çeşitlerden bir tanesi:
Yavruları yiyor dediysek sakın çöpçü balığının saldırgan bir tıp olduğunu düşünmeyin. Doğası gereği sessiz, sakin, kendi halinde bir çeşittir. Lepistes, neon tetra, moli balığı, melek balığı, japon balığı, discus üzere pek çok farklı balık cinsiyle son derece uyumlu bir biçimde yaşayabilir. Ancak bilinenin tersine çöpçü balığı bir sürü canlısıdır. Bu nedenle şayet akvaryumunuza çöpçü balığı alacaksanız 3 – 6 tane alın, toplumsal açıdan çok daha keyifli olacaklardır.
Çöpçü balığı deyip geçmeyin, pek çok farklı tipi var:
Hayvan dükkanlarında satılan çöpçü balıklarına dışarıdan baktığınız vakit hepsi tıpkı görünüyor olabilir lakin hem akvaryumda bakılan hem de yabanî tabiatta yaşayan pek çok farklı Corydoras çeşidi var. Panda, kahverengi, benekli, sterbai, pigme, aykırı yüzen, albine üzere isimlere sahip bugüne kadar tespit edilen 32 çöpçü balığı tipi var. 161 tanımlanmış cinsin ise soyunun tükendiği varsayım ediliyor.
Tahmin edilenden çok daha uzun bir ömürleri var:
Akvaryumda beslenen çöpçü balıklarının ortalama ömrü 5 yıldır lakin bazen bu sonu aştıkları görülmüştür. Bilinen en uzun müddet hayatta kalan çöpçü balığı tam 27 yaşında ölmüştür. Nadir de olsa yanlışsız hayat kaideleri ve toplumsal sistem ayarlandığı vakit 20 yıla yakın yaşayan çöpçü balığı çeşitleri de vardır. Sonuçta kâfi oksijen olmadığında bile hayatta kalabilen güçlü bir canlıdan bahsediyoruz.
Boyutları da tiplerine nazaran değişiklik gösterebilir:
Hem akvaryumda hem de yırtıcı tabiatta yaşayan pek çok farklı çöpçü balığı tipi olduğundan bahsetmiştik. Bu cinslerin en dikkat çeken farkı ise uzunlukları. Çöpçü balıkları 25 mm ile 12 cm ortasında değişen bir uzunluğa sahip olurlar.
Boyut farkı çöpçü balığının cinsiyetini belirlerken de değerli bir etmendir. Dişi çöpçü balıkları daha iri, erkek çöpçü balıkları ise daha renkli olurlar. Erkeklerin sırt yüzgeci büyük ve daha sivri uçludur, Dişilerin karın kısmı daha geniş olurken erkeklerin yan yüzgeçleri de daha sivridir. Tüm bu farklara karşın bazen cinsiyet anlaşılmaz. Bu türlü bir durumda karışık bir kümesi kendi haline bırakın, zati onlar kendi ortalarında eşlecek ve kendilerini aşikâr edeceklerdir.
Akvaryum suyu sıcaklığı çöpçü balığı için hayati değere sahip:
Çöpçü balığı pek çok farklı şartta hayatta kalacak kadar güçlü bir tıp olmasına karşın Güney Amerika kökenli bir balık olduğu için kaldığı akvaryum suyunun sıcaklığına son derece dikkat edilmelidir. Bilhassa çiftleşme devrindeki suyun sıcaklığı hem ebeveynler hem de yumurta için son derece kritiktir.
Çiftleştirmek istediğiniz dişi ve erkek çöpçü balıklarının bulunduğu suyun sıcaklığını her vakit 21 ile 23 derece ortasında tutmalısınız. Canlıların bu suya alışmaları bazen 3 günü bulabilir. Alıştıktan sonra çiftleşme gerçekleşir. Çiftleşme sonrası suyun sıcaklığının 18 derecede tutulması son derece değerli. Yumurtlama gerçekleştikten birkaç gün sonra yavrular çıkacaktır.
Akvaryumlarımızın yanlış anlaşılmış canlılarından bir tanesi olan çöpçü balığı hakkındaki enteresan bilgilerden bahsederek bu çeşidi biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Akvaryum canlılarının bakımı kolay üzere görünebilir lakin sırf hayatta kalıyor olmaları keyifli oldukları manasına gelmez. Bu nedenle yaşamsal ve toplumsal muhtaçlıklarının karşılandığından emin olmalısınız.
